PERNETTYA MUCRONATA

Zima już za nami, a my z zapałem powracamy do kreowania wizji naszego ogrodu. Ciesząc oczy każdym nowym kolorem rozkwitającej wiosny z niechęcią wspominamy długie miesiące szarości, które spowijały świat za naszymi oknami. Gdyby jednak już teraz zastanowić sie, co możemy zmienić aby dodać odrobinę koloru, który rozświetli zimowy krajobraz w przyszłym roku? Jedną z odpowiedzi na tak postawione pytanie może być mało znana w Polsce roślina o nazwie Pernetia Chilijska (Pernettya mucronata/ Gaulteria mucronata).

Roślina ta pochodzi z Ameryki Południowej, chociaż jej przedstawicieli możemy znaleść również na wrzosowiskach i skalnych zboczach górzystych rejonów Australii. Jest blisko spokrewniona z dobrze nam znanymi roślinami jak rododendron czy borówka i dlatego posiada wiele cech charakterystycznych dla roślin z rodziny wrzosowatych. Pernietia nie byla znana w Europie aż do poczatku XIX wieku. W 1882 roku krzew został po raz pierwszy przedstawiony szerszej publiczności przez irlandzkiego szkółkarza T.Davisa of Hillsborough w Londynie. Zaprezentował tam wyselekcjonowane rośliny z kolekcji, którą tworzył od przeszło 30 lat. Od tego czasu pernetia chilijska zyskuje coraz szersze grono zwolenników oraz na stałe zagościła na liscie roślin pożądanych w ogrodowych kolekcjach.

W środowisku naturalnym pernetia może dorastać do 1,5-2 m wysokości. Niestety, odmiany tej rośliny uprawiane w Polsce czy na Wyspach Brytyjskich dorastają jedynie do 1m wysokości i 1,20m szerokości. Wzrost roślin jest bardzo powolny i każdego roku możemy spodziewać sie przyrostu nowych pędów o maksymalnie 15cm. Pokrój rośliny jest zwarty, wzniesiony, dolne pędy mają tendencje do płożenia. Na pędach są gesto osadzone, skórzaste, o zaostrzonych wierzchołkach, zimozielone liscie. Krzewy mogą tworzyć odrosty korzeniowe, które jeśli chcemy utrzymać zwarty pokrój roślin, należy systematycznie usuwać. Jednoroczne przyrosty niektórych odmian charakteryzują sie czerwonym zabarwieniem pędów, jest to pożadana cecha szczególnie w okresie zimowym.

Drobne, biało różowe kwiaty, w dużej ilości pojawiają się na zeszłorocznych pędach późną wiosną. Poprzedzają one pojawienie sie bardzo dekoracyjnych, drobnych, kulistych owoców, ściśle pokrywających pędy. Jagody pojawiają się na jesieni i w zależności od odmiany w listopadzie lub grudniu zaczynają wybarwiać sie na różne odcienie różu, czerwieni czy fioletu. Możemy spotkać również odmiany o białych owocach. Utrzymują się one przez długie tygodnie na krzewach, wnasząc do ogrodu tak upragnione zimą kolorowe akcenty i aby w pełni móc się nimi cieszyc musimy pamiętać o tym, że aby krzewy owocowały potrzebne są dwa egzemplarze: męski i żeński. Tak więc, podejmując decyzję o posadzniu perneti chilijskiej w ogrodzie musimy znaleść miejsce dla co najmniej dwóch krzewów. Z moich obserwacji wynika, że egzamplarze męskie i żeńskie różnią sie nieznacznie miedzy sobą. Męskie charakteryzują sie szybszym tempem wzrostu a ich pokrój nie jest tak zwarty i kompaktowy jak form żeńskich. Wyjątek stanowi dostępna na rynku odmiana hermafrodytyczna (obupłciową)  ‘Bell’s Seedling’ i ‘'Davis's Hybrids’. Są niezwykle wartościowymi odmianami dla tych którzy w swoich ogrodach mają limitowaną ilość wolnej przestrzeni lub chcieliby uprawiać pernetie w donicach.

Uwaga: jeśli chcemy uzyskać maksymalną ilość owoców na krzewach na jedną roślię formy męskiej może przypadac max. 6-8 roślin formy żeńskiej.

Owoce perneti są jadalne, chociaż nie charakteryzują sie wyjątkowym smakiem. Są łagodne, przypominają poziomki, chociaż niektórzy okreslają je jako zbyt wodniste. Poleca sie je jeść z bitą śmietaną, posypane brązowym cukrem.Trzeba pamietać  o tym, że krzewy, które kupujemy w sklepach ogrodniczych są uprawiane jako rośliny ozdobne a nie owocowe, dlatego też są przeważnie traktowane różnymi szkodliwymi dla ludzi środkami chemicznymi i nie są przeznaczone do spożycia. W kolejnym roku po posadzeniu w ogrodzie, jeśli nie stosowaliśmy oprysków dla roślin ozdobnych możemy bez obaw pokusić sie o spróbowanie owoców.

Uprawa

Pernetia to roślina wymagająca stanowiska słonecznego (dopuszczalne cześciowe zacienienie przez krótszą część dnia).Najodpowiedniejsze bedą dla tego krzewu gleby lekkie, wilgotne, dobrze przepuszczalne.

Istotnym czynnikiem determinującym prawidłowy rozwój jest pH gleby, który powinien przyjmować wartości od 5 do 6 w skali kwasowości. W okresie bezdeszczowym powinniśmy pamiętać o stałym podlewaniu roślin (co 1-2 dni), gdyż przesuszenie bryły korzeniowej może ograniczać rozwój kwiatów i zawiązków owoców.

Do nawożenia krzewów możemy stosować nawozy płynne przeznaczone dla roślin kwasolubnych. Powinny być stosowane od wiosny do lata (kwiecień-lipiec) co 20-25 dni. Możemy użyć także nawozów wolno działających również przeznaczonych dla roślin kwasolubnych, które powinniśmy (o ile to możliwe) zmieszać z górną warstwą ziemi dookoła rośliny. Nawozy o przedłużonym działaniu stosujemy jednorazowo na wiosnę (kwiecień lub maj), przez 3 do 6 miesięcy (w zależności od użytego środka) stopniowo uwalniają one do gleby substancje odżywcze.

Krzewy perneti wykazują odporność na temperature do -20⁰C (występują róznice odmianowe). W chłodniejszych rejonach Polski wskazane jest okrywanie roślin na zime. Na pozostałym obszarze Polski krzewy nie powinny przemarzać pozostawione bez okrycia.

Krzewy rosnące w gruncie nie wymagają cięcia. Roślinom rosnącym w donicach poprzez ciecie pędów bocznych możemy nadać uporządkowany wygląd.

Jeśli chcemy przesadzić krzew perneti w inne miejsce najlepiej robić to w listopadzie lub marcu.

Zastosowanie

Pernetia jest często stosowana jako roślina okrywowa oraz jako niski żywopłot. Jest idealną rośliną do uprawy w donicach, głównie w zimowych aranżacjach. Poleca sie zestawienie perneti odmiany ‘Crimsonia’ charakretyzującej sie czerwonymi, jednorocznymi przyrostami i kremowymi owocami z Leucothoe keiskei odmiany ‘Royal Ruby’ oraz cyklamenami lub pierwiosnkami, dobrym uzupełnieniem kompozycji mogą być też wrzosy lub wrzośce. Zestawienie perneti z Leucothoe w uprawie w gruncie także sie sprawdzi, ciekawym dodatkiem w kompozycji może być Cornus alba.